Rheden

Op dinsdag 28 november werd in de gemeenteraad van Rheden gesproken over de komst van een megastal in Ellecom. Het betreft de verplaatsing van twee oude boerderijen naar een locatie in de Ellecomse Polder, waar maar liefst 468 koeien zullen komen te staan. Van de 27 raadsleden stemden 15 voor de megastal en 12 raadsleden tegen.

Als SP zijn we al geruime tijd bezig met het plan voor een megastal in Ellecom. Zo is de afdeling vorig jaar al in gesprek gegaan met inwoners in Ellecom en heeft de afdeling het comité “Hoezo Megastal?” geholpen bij het verzamelen van handtekeningen.

Fractievoorzitter Jorine Dirks voerde namens de SP het woord op dit onderwerp, haar volledige bijdrage staat onderaan dit bericht. De SP legde uit waarom wij zo'n stal in zo'n kwetsbaar gebied niet zien zitten en dat we ons zorgen maken over de gevolgen voor natuur en milieu. Tevens gaf de SP aan dat er een oplossing moet komen voor de vermesting van de bronbossen en de overlast van zwaar landbouwverkeer. Omdat de inwoners in onze ogen onvoldoende betrokken zijn bij de totstandkoming van deze plannen en er veel weerstand is tegen de komst van een megastal, diende de SP, mede namens de PvdA en GPR/B een voorstel in om te komen met een beter plan voor Ellecom. Dit voorstel kon helaas niet rekenen op een meerderheid.

Uiteindelijk stemden D66, VVD, CDA, Gemeentebelangen en ChristenUnie voor de komst van een megastal. De SP, PvdA, GroenLinks en GPR/B stemden tegen.

“Het is teleurstellend dat een meerderheid van de raad dit plan ziet zitten en niet kiest voor een alternatief. Door voor dit plan te stemmen, negeert een meerderheid van de raad de grote weerstand onder de bevolking. Deze partijen gaan daarnaast voorbij aan de gevolgen voor de natuur en dierenwelzijn. Grootschalige veehouderij, met koeien zonder weidegang, in de buurt van zoveel kwetsbare natuur vinden wij niet wenselijk. Dit plan past niet in deze omgeving en is niet van deze tijd! Dat D66 nog met 2 moties kwam om inwoners nu wel te gaan betrekken bij invulling van kleine details, zien wij echt als een doekje voor het bloeden. Inwoners hadden al veel eerder nauw betrokken moeten worden, dan was een hoop onrust voorkomen. We zijn echt teleurgesteld over de uitkomst van dit debat." Aldus Tamara Koppelaar, afdelingsvoorzitter SP Rheden.

Bijdrage Jorine Dirks tijdens de raadsvergadering:

‘Hierbij wil ik u melden dat ik heftig protesteer tegen de megastal in Ellecom. Ik ben niet tegen de verhuizing van de boerderij. Ik protesteer tegen de grotere koeienstal met 300 stuks. Reden: we hebben in Nederland al veel te veel koeien en veel te veel mest en veel te veel ammoniak. Daar moeten we in onze gemeente niet meer aan mee doen’ aldus een inwoner van onze gemeente via de mail.

Volgens de definitie van de universiteit van Wageningen is een stal met meer dan 250 melkkoeien een megastal. Uit gegevens van het CBS blijkt dat in 2016 een gemiddelde melkveehouder in Nederland ongeveer 100 melkkoeien had. In totaal waren er in 2016 bijna 18.000 melkveehouders. Meer dan de helft daarvan had minder dan 100 melkkoeien staan. Zo’n 500  bedrijven hadden meer dan 250 melkkoeien. Dit is nog geen 3% van alle bedrijven. Het gaat in de voorliggende plannen voor Ellecom niet om een kleine boerderij of een kinderboerderij, maar om een van de grotere stallen van Nederland. In goed Grieks is groot 'mega'. Om deze redenen spreken wij dus consequent van megastal.

Het plan dat voorligt is veelomvattend en gaat niet alleen om de te bouwen megastal in de Ellecomse polder. Maar dit is wel het onderdeel van het plan dat de meeste impact heeft. Het legt bovendien een onevenredig groot beslag op de bestaande open ruimte en past niet bij het streven géén nieuwe bouwlocaties in het landelijk gebied toe te laten. Als SP zijn we tegen megastallen, wij hebben een voorkeur voor kleinschalige, biologische veeteelt, waarbij de koeien hun natuurlijk gedrag kunnen laten zien en ruime weidegang kennen. De veehouderij moet aangepast worden aan de natuurlijke behoeften van het dier, en niet andersom. De schaalgrootte van de veehouderij moet passen in de omgeving. De veehouderij dient de draagkracht van de natuur en de mensen in de omgeving niet te overschrijden.

Als gemeente willen we graag onze bijdrage leveren aan CO2-reductie en een duurzamere wereld. We nemen dus onze verantwoordelijkheid als het gaat om beter en meer afval scheiden, willen de circulaire economie bevorderen en we voelen een verantwoordelijkheid voor onze natuur, en terecht! Zo'n grote stal in de nabijheid van zoveel natuur past wat ons betreft niet in de doelstelling voor CO2-reductie. Immers, diverse onderzoeken wijzen uit dat grootschalige veehouderijen een nadelige invloed hebben op de natuur en de biodiversiteit. De wereld staat niet stil: Om de doelen van het klimaatakkoord van Parijs te behalen is actie in de landbouwsector vereist. Het ministerie heeft 2 jaar geleden duurzaamheidsdoelen voor de veeteelt opgesteld, waar weidegang deel van uitmaakt. Meer dan honderdduizend koeien zijn naar de slacht gebracht in het kader van fosfaatreductiemaatregelen.

Middachten en het college zien in deze plannen een passende economische drager voor het landgoed en een oplossing voor diverse problemen. Problemen, die wij als SP ook zien, namelijk de vermesting van de bronbossen en het landbouwverkeer door het dorp. Wij zijn niet overtuigd door de onderbouwing van Middachten en het college. Zo komt er geen duidelijk antwoord op de vraag welk deel van de vermesting nou echt wordt opgelost door dit plan. Vermesting van de bronbossen zal echt niet stoppen, zolang er sprake is van bemesting van het maisveld vlakbij en het neerslaan van stikstof van de megastal 200 meter verderop.

Dat er iets aan het landbouwverkeer door het dorp moet worden gedaan, is helder. Om dit probleem op te lossen heb je alleen geen megastal nodig. Sterker nog, hoe meer koeien, hoe meer vervoersbewegingen er alsnog nodig zijn.

Op dit moment staan er nog geen 100 koeien op Eikenstraat 3. Straks komen er 468 koeien in de megastal verderop. De suggestie dat het aantal koeien in dit gebied gelijk blijft of slechts met 30 toeneemt, vinden wij knap rekenwerk. De boerderij van Maalderink staat namelijk al 10-15 jaar leeg, daar zijn alleen ‘papieren koeien’. De oude situatie wordt echter wel als uitgangspunt voor de MER genomen. En de vraag is hoe reëel dat is. De uitkomsten van de MER zouden geheel anders zijn, als er wordt uitgegaan van het gegeven dat er al jaren  geen koeien meer aan de Buitensingel staan. Dan hebben we het niet meer over “weinig verschil qua uitstoot”.

Vergunning-technisch gezien lijkt het qua aantallen koeien allemaal te kloppen, er zijn inderdaad rechten voor 300 melkkoeien en de vergunning is verleend. Het is voor ons moeilijk te begrijpen dat er aan de ene kant koeien worden ‘ingeleverd’ om de veestapel terug te dringen ivm fosfaatnormen, en aan de andere kant rechten kunnen worden bij gekocht voor de uitbreiding van een bedrijf.

Ruim een jaar geleden zijn we als SP met inwoners in Ellecom in gesprek gegaan over de komst van een megastal in hun dorp. Voor veel inwoners was dit nieuw, ook al lopen de voorbereidingen voor de plannen al zo’n 10 jaar. De weerstand tegen deze plannen is opgepakt door een groep inwoners, die zich hebben verenigd in het comité ‘Hoezo megastal?’. Hun petitie werd de afgelopen tijd ruim 1600 keer ondertekend. Het college en Middachten waren verbaasd over de weerstand. Dit getuigt volgens ons van of naïviteit of arrogantie. Uit alles blijkt dat Middachten en het college beide dit plan willen en weinig ruimte zien en hebben gezien voor inbreng van inwoners en niet zaten te wachten op lastige vragen. De reactie en de stemming van inwoners kan u toch niet ontgaan zijn. Ellecom roert zich, óók voorstanders die terecht een oplossing zoeken voor de eerder genoemde problemen. Ellecom wíl betrokken worden bij de plannen in hun dorp, maar ook inwoners uit andere dorpen mogen een mening hebben over een plan met zoveel impact op lokaal en landelijk niveau en zelfs daarbuiten.

Wij hebben in deze bijdrage drie punten aan de orde gesteld:
-de verantwoordelijkheid die we als gemeente kunnen en moeten nemen op het gebied van duurzaamheid.
-de in onze ogen tekortschietende onderbouwing voor de plannen.
-de roep van inwoners om betrokken te willen worden.

Op basis daarvan zien wij dit niet als het beste plan en denken dat een beter plan mogelijk is. Daarom dienen wij, mede namens de PvdA en GPRB het amendement ‘een beter plan voor Ellecom’ in.